Kolekcjonowanie przedmiotów z czasow PRL-u stalo się w ostatnich latach prawdziwym fenomenem. Wielu z nas trzyma w szufladach stare dokumenciki po dziadkach czy rodzicach, często nie zdając sobie sprawy z ich wartości. Tymczasem dokumenty kolekcjonerskie z epoki Polski Ludowej mogą być nie tylko ciekawymi pamiątkami historycznymi, ale również wartościowymi obiektami poszukiwanymi przez kolekcjonerów.
Jednym z najbardziej popularnych dokumentow kolekcjonerskich są różnego rodzaju książeczki i legitymacje. Książeczki wojskowe, szczególnie te z okresow przełomowych w historii PRL, osiągają na aukcjach zaskakująco wysokie ceny. Podobnie jest z legitymacjami partyjnymi, zwłascza gdy należały do osób pełniących ważne funkcje w aparacie państwowym lub partyjnym."Dostałem po dziadku stary portfel, a w nim dokumencik członkowski Zwiazku Młodzieży Polskiej z 1950 roku. Myślałem, że to śmieć, a okazało się, że kolekcjoner zapłacił mi za to 300 złotych" - mówi Marek z Lublina, który przypadkowo odkrył wartość pamiątek rodzinnych.Wśród kolekcjonerów szczególnie cenione są również książeczki oszczędnościowe PKO z wczesnych lat Polski Ludowej oraz legitymacje szkolne i studenckie z emblematami charakterystycznymi dla tamtej epoki.
Pasporty, wizy i dokumenty wyjazdowe to prawdziwe perełki dla kolekcjonerów. Każdy taki dokument kolekcjonerski opowiada unikalną historie ludzi, ktorzy w trudnych czasach podróżowali za granicę. Szczególnie poszukiwane są wizy do krajów zachodnich, które w czasach żelaznej kurtyny byly prawdziwą rzadkością."Dokumenty kolekcjonerskie związane z podróżami pokazują, jak skomplikowane było wyjechanie z kraju. Kazdy stempel, każda adnotacja to fragment żywej historii politycznej" - wyjaśnia dr Tomasz Kowalski, historyk zajmujący sie okresem PRL.Bilety komunikacji miejskiej, zwłaszcza te z wczesnych lat powojennych, również cieszą się uznaniem kolekcjonerów. Dawne bilety tramwajowe czy autobusowe z dużych miast, jak Warszawa czy Kraków, mogą kosztować nawet kilkadziesiąt złotych za sztukę, szczególnie jesli są w dobrym stanie.
W czasach kryzysu gospodarczego PRL wprowadzil system reglamentacji towarów. Dzisiaj kartki na mięso, cukier czy inne produkty są bardzo poszukiwanymi dokumentami kolekcjonerskimi. Z relacji kolekcjonerow wynika, że najwieksza wartość mają nieużywane, kompletne książeczki reglamentacyjne z trudnych lat 80."Za nienaruszony komplet kartek na mięso z 1982 roku można dostać nawet 500-700 złotych" - mówi Paweł, który od lat zbiera tego typu pamiątki. "Dokumenty kolekcjonerskie opinie specjalistów potwierdzają, że jest to dobra inwestycja, bo ich wartość stale rośnie."Nie mniejszym zainteresowaniem cieszą się ksiązeczki mieszkaniowe, rachunki za media z charakterystycznymi nagłówkami państwowych zakładów komunalnych czy dowody wpłat oszczędnosciowych z tamtego okresu. Każdy dokumencik finansowy stanowi swiadectwo życia codziennego w gospodarce niedoboru.
Szczególnym sentymentem darzone są dokumenty związane z edukacja. Świadectwa szkolne z charakterystycznym godłem państwowym, indeksy studenckie z pieczątkami nieistniejących juz uczelni czy dyplomy ukończenia studiów z lat 60. czy 70. to dokumenciki, które wzbudzają nostalgię i maja swoich wiernych kolekcjonerów."Mam kolekcje świadectw maturalnych z różnych okresów PRL-u. Kazde z nich ma inny układ graficzny, inne godło, inne formułki ideologiczne. To fascynujące, jak system edukacji odzwierciedlał zmiany polityczne" - opowiada Anna, bibliotekarka i pasjonatka historii oświaty.Dzienniczki ucznia, legitymacje harcerskie czy zaświadczenia o ukończeniu kursów ideologicznych równiez znajdują nabywców na portalach aukcyjnych. Niekiedy zaskakujące moze być to, że nawet zwykły zeszyt szkolny z epoki PRL, jesli ma charakterystyczna okładkę i jest w dobrym stanie, może być wart kilkadziesiąt zlotych.
Dyplomy za współzawodnictwo pracy, pochwały za czyny społeczne czy zaproszenia na oficjalne uroczystości państwowe to dokumenty kolekcjonerskie, które najlepiej oddają ducha tamtych czasów. Kolekcjonerzy polują zwłaszcza na materiały związane z wizytami przywódców zagranicznych czy ważnymi wydarzeniami politycznymi."Mam zaproszenie na pochód pierwszomajowy z 1955 roku z osobistym podpisem sekretarza komitetu miejskiego partii. To niewielki dokumencik, ale dla mnie bezcenny, bo pokazuje, jak bardzo władza dbała o frekwencje na uroczystościach" - mowi Janusz, emerytowany nauczyciel historii.Prawdziwe unikaty to wszelkie dokumenty związane z wizytami głow państw, zwłaszcza tych z bloku zachodniego. Przepustki na spotkania z delegacjami zagranicznymi czy identyfikatory służb ochrony to dzisiaj prawdziwe rarytasy.Na zakończenie warto wspomnieć, że dokumenty kolekcjonerskie z okresu PRL to nie tylko hobby dla pasjonatów historii, ale również sposób na zachowanie pamięci o codziennym zyciu w tamtych czasach. Każdy, nawet pozornie niewazny dokumencik, może być cennym świadectwem epoki, która bezpowrotnie minęla.Jak pokazują dokumenty kolekcjonerskie opinie ekspertów, wartość takich pamiątek będzie tylko rosła wraz z upływem czasu. Dlatego warto przejrzeć stare szuflady i pudełka - być może kryje się w nich mały skarb z czasów Polski Ludowej, który ucieszy nie tylko kolekcjonera, ale również będzie atrakcyjną inwestycją na przyszłość.